Choć Kodeks pracy jasno określa zasady, jakimi rządzi się urlop na żądanie, to jednak ta forma wolnego często budzi wiele pytań, zarówno u pracowników, jak i pracodawców. Wyjaśniamy, kiedy można wziąć urlop na żądanie, jak go zgłosić i ile razy można z niego skorzystać. Tłumaczymy też inne kwestie budzące wątpliwości w tym temacie.
SPIS TREŚCI
- Kiedy można wziąć urlop na żądanie?
- Ile dni wynosi urlop na żądanie?
- Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy
- Kiedy i jak zgłosić wniosek o urlop na żądanie?
- Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
- Podsumowanie
Kiedy można wziąć urlop na żądanie?
O tej szczególnej formie wolnego, Kodeks pracy informuje w art. 1672 i 3. Z przepisów dowiadujemy się, ile wynosi urlop na żądanie i w jakim terminie pracownik może o niego zawnioskować. Kodeks pracy precyzuje też kwestie związane z tym urlopem dla pracowników zatrudnionych w ciągu roku u więcej niż jednego pracodawcy.
Przepisy zobowiązują pracodawcę do udzielenia pracownikowi urlopu na jego żądanie we wskazanym przez niego terminie. O ile „zwykły” urlop wypoczynkowy z reguły jest udzielany zgodnie z ustalonym wcześniej planem urlopów, o tyle o taki urlop można poprosić nagle, nawet w dniu jego rozpoczęcia.
Życie bywa nieprzewidywalne – sytuacja rodzinna, urzędowe sprawy czy nagła awaria w mieszkaniu mogą sprawić, że danego dnia pracownik, mimo szczerych chęci, nie jest w stanie stawić się w pracy. To właśnie takie okoliczności najczęściej sprawiają, że wykorzystuje się urlop na żądanie. Dzięki niemu można mieć dzień wolny od pracy na załatwienie spraw, których nie sposób było wcześniej przewidzieć i zaplanować.
Kodeks pracy nie zabrania jednak wzięcia urlopu na żądanie bez uzasadnienia. Na dobrą sprawę tego rodzaju wolne można wziąć nawet wtedy, gdy nie gonią nas żadne pilne sprawy, tylko po prostu chcemy odpocząć. Jednak z uwagi na ograniczoną liczbę dni, o które możemy wnioskować w ten sposób i to, że nagła nieobecność może zaburzyć pracę firmy, lepiej nie nadużywać tej formy urlopu i sięgać po niego tylko w rzeczywiście podbramkowych sytuacjach.
Tak, jest płatny na takich samych zasadach jak urlop wypoczynkowy. Oznacza to, że za ten dzień pracownik otrzyma takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby pracował.
Ile dni wynosi urlop na żądanie?
Urlop na żądanie wynosi 4 dni, jednak nie oznacza to, że należy wybrać je w całości za jednym razem. Jeśli sytuacja, w której się znalazłeś tego wymaga, wówczas możesz oczywiście z tego skorzystać, ale równie dobrze 4 dni tego urlopu mogą być podzielone w inny sposób. Ważne jest to, że te 4 dni przysługują na cały rok kalendarzowy. Jeśli więc np. w lutym wykorzystasz 2 dni urlopu na żądanie, to do końca roku nagłe wolne od pracy możesz wziąć jeszcze tylko na 2 dni.
Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy
Często spotyka się przekonanie, że ten rodzaj urlopu to dodatkowe dni wolne, niezależne od urlopu wypoczynkowego. Takie myślenie jest błędne, ponieważ urlop na żądanie jest urlopem wypoczynkowym i nie zwiększa w związku z tym liczby dni wolnych przysługujących pracownikowi. Jedyna różnica między „zwykłym” urlopem wypoczynkowym a urlopem na żądanie polega na tym, że ten drugi może być zgłoszony pracodawcy w inny sposób, bez większego wyprzedzenia.
Kiedy i jak zgłosić wniosek o urlop na żądanie?
Niezależnie od tego, czy w Twojej firmie wnioski urlopowe składa się w formie papierowej czy elektronicznej, jeśli masz możliwość złożenia wniosku o urlop na żądanie wcześniej, warto z niej skorzystać. Nie wszystko da się jednak zaplanować, dlatego Kodeks pracy dopuszcza zgłoszenie żądania udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
Jeśli więc rano wynika sytuacja, która sprawia, że nie możesz tego dnia udać się do pracy, poinformuj o tym pracodawcę. Jak? Skutecznie. Najlepiej będzie po prostu zadzwonić do przełożonego, ale jeśli nie masz takiej możliwości, możesz wysłać maila, a nawet SMS.
Z tego zaś wynika, że niedopuszczalne jest niestawienie się w pracy, a na koniec dniówki poinformowanie o chęci skorzystania tego dnia z urlopu na żądanie. Ponadto w orzeczeniach Sądu Najwyższego kilkakrotnie pojawiało się stwierdzenie, że żądanie udzielenia dnia wolnego powinno być zgłoszone do momentu przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika.
Dla dopełnienia formalności, sam wniosek o urlop na żądanie najczęściej składa się pierwszego dnia po powrocie do pracy, by taka nieobecność była udokumentowana. Taka konieczność wynika albo z regulaminu pracy lub z przyjętej praktyki w zakładzie pracy.
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Wiele osób sądzi, że tego rodzaju urlopu nie można odmówić i pracodawca musi go udzielić. Nie jest to jednak zgodne z prawdą. W tej kwestii mają zastosowanie te same przepisy, które regulują udzielanie urlopu wypoczynkowego. W związku z tym w wyjątkowych sytuacjach, kiedy obecność pracownika w firmie jest niezbędna i nie może go zastąpić inna osoba, pracodawca może odmówić urlopu na żądanie.
Podsumowanie
- W ciągu roku pracownikowi przysługują 4 dni urlopu na żądanie.
- Urlop na żądanie to urlop wypoczynkowy, a nie dodatkowe dni wolne.
- Chęć wzięcia urlopu na żądanie należy zgłosić najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia, przed godziną rozpoczęcia pracy. Nie jest potrzebne uzasadnienie.
- By rozpocząć taki urlop, konieczna jest zgoda pracodawcy.
- Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie.
Czytaj więcej
- Rodzaje urlopów pracowniczych. Który urlop wykorzystać?
- Do kiedy wykorzystać zaległy urlop?
- Wczasy pod gruszą. Komu przysługują i ile wynoszą?
