Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę może wykorzystać urlop wypoczynkowy. W wielu organizacjach na początku roku ustala się plan urlopów, zgodnie z którym pracodawca przydziela pracownikom dni wolne. Czasem jednak z różnych powodów nie wykorzystujemy ich w całości. Jeżeli nie zdążysz zużyć wszystkich dni urlopowych, w kolejnym roku musisz zaplanować zaległy urlop z zeszłego roku.
SPIS TREŚCI
- Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop?
- Czy pracodawca może wysłać na zaległy urlop?
- Zaległy urlop a kodeks pracy
Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop?
W zależności od stażu pracy osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma do wykorzystania 20 lub 26 dni urlopowych. Z prawa do urlopu nie można zrezygnować. Zaległy urlop wylicza się na podstawie wymiaru dni urlopowych w roku, w którym powinny zostać wykorzystane. Oznacza to, że jeśli pracownik wykorzystał 15 dni urlopowych w 2022 roku, a prawo do 26 dni zyskał 1 stycznia 2023 roku, to i tak wymiar zaległego urlopu wyniesie 5 dni.
Urlopu na żądanie nie traktuje się jako zaległych dni. Jeśli w 2022 roku wykorzystasz 3 dni urlopu na żądanie, nie oznacza to, że w 2023 należy Ci się 7 takich dni. Wymiar urlopu odnawia się co roku 1 stycznia, a pula urlopu na żądanie wraca wówczas do 4 dni.
Jeśli pracodawca nie pozwoli pracownikowi na wykorzystanie zaległego urlopu do 30 września, może zostać ukarany przez Państwową Inspekcję Pracy. Naruszenie praw pracownika jest wykroczeniem, dlatego pracodawca prawdopodobnie otrzyma karę finansową. Aby zapobiec takiej sytuacji, pracownik może zostać wysłany na przymusowy urlop.
Czy pracodawca może wysłać na zaległy urlop?
Urlopy wypoczynkowego udziela się na wniosek pracownika. To osoba zatrudniona wybiera kiedy i w jakim zakresie chce wykorzystać dni wolne. Zadaniem pracodawcy jest zaakceptowanie lub odrzucenie wniosku o urlop. Czasem mamy jednak do czynienia z wyjątkami, które powodują, że pracodawca może wysłać pracownika na urlop wbrew jego woli.
Jednym z takich przypadków jest sytuacja, w której pracownik nie wyczerpał wszystkich dni wolnych w wyznaczonym czasie i chce skorzystać z prawa do urlopu w kolejnym roku kalendarzowym. Wówczas pracodawca może wysłać osobę zatrudnioną na przymusowy, zaległy urlop. Podobnie dzieje się w przypadku, gdy pracownik wypowiada umowę o pracę. W trakcie okresu wypowiedzenia pracodawca może wysłać pracownika na urlop, nawet kiedy ten nie wyrazi takiej chęci.
Czy zaległy urlop przepada?
Czy urlop wypoczynkowy może przepaść? Dni, których nie wykorzystasz w danym roku, nie przepadną do 30 września kolejnego roku. Nie możesz jednak przenieść urlopu na późniejsze lata. Co się stanie, jeśli nie uda Ci się wykorzystać zaległego urlopu w terminie? Mimo że 30 września to ostateczny termin wykorzystania zaległego urlopu, możesz domagać się udzielenia wolnego w ciągu trzech lat. Po tym czasie przedawniają się prawa pracownicze.
Zaległy urlop a kodeks pracy
Przepisy związane z zaległym urlopem opisuje art. 168 Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi pracownik musi wykorzystać zaległy urlop z poprzedniego roku do 30 września bieżącego roku kalendarzowego. W tym przypadku pracodawca może wysłać osobę zatrudnioną na urlop bez jej zgody w wybranym przez niego terminie. Według art. 152 § 2 Kodeksu pracy pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu i odmówić wykorzystania go. Wyjątkiem jest sytuacja, w której urlop został udzielony niezgodnie z prawem. Jeśli natomiast pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu mimo spełnienia wymaganych warunków, to według art. 282 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy może zostać na niego nałożona kara grzywny.
W niektórych przypadkach, które opisuje art. 171 Kodeksu pracy, pracownik może otrzymać ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Jest to nic innego, jak rekompensata za niewykorzystanie w pełni swoich uprawnień. Wysokość ekwiwalentu zależy od kilku czynników. Stałą część oblicza się na podstawie zasadniczego, miesięcznego wynagrodzenia. Do zmiennych składników należą różne premie czy dodatki.
Zaległy urlop po zwolnieniu lekarskim
Jeśli doręczysz pracodawcy zwolnienie lekarskie tuż przed zaplanowanym urlopem wypoczynkowym, powinien on przesunąć termin Twoich dni wolnych. Daty te nie mogą się pokrywać. Kiedy zachorujesz w czasie urlopu wypoczynkowego, nadal masz prawo do wykorzystania zwolnienia lekarskiego. Jak wówczas liczy się dni urlopowe?
Po poinformowaniu pracodawcy o otrzymaniu zwolnienia lekarskiego urlop wypoczynkowy zostaje przerwany. Jeśli pracodawca wystawił Twoje zwolnienie wyłącznie w formie papierowej, musisz dostarczyć je do biura. Nie musisz jednak robić tego osobiście – zwolnienie prześlesz pocztą lub za pomocą firmy kurierskiej. Możesz również upoważnić członka rodziny do dostarczenia zwolnienia.
Czytaj więcej
- Urlop wypoczynkowy. Jak liczymy dni wolne?
- Jak najkorzystniej zaplanować urlop w 2023 roku?
- Urlop menstruacyjny w Polsce
- Rodzaje urlopów pracowniczych
- Wczasy pod gruszą
- Zasady przyznawania urlopu na dziecko
- Co napisać w treści autorespondera?
