Spyware to oprogramowanie szpiegujące, które gromadzi i udostępnia informacje o komputerze lub sieci bez zgody użytkownika. Jest jednym z rodzajów złośliwego oprogramowania typu malware. O ile zdefiniowanie spyware jest dosyć proste, to jego wykrycie może być bardzo utrudnione. Z tego artykułu dowiesz się więcej o spyware: poznasz jego rodzaje, dowiesz się, w jaki sposób można paść ofiarą spyware oraz jak się przed tym chronić.
SPIS TREŚCI
- Co to jest spyware i jak działa?
- Jak można paść ofiarą spyware?
- Kto używa spyware i jakie są skutki jego działań?
- Jak wykryć i usunąć oprogramowanie szpiegujące na moim komputerze?
- Jak się chronić przed spyware?
- Zabezpiecz się za pomocą odpowiedniego oprogramowania
Co to jest spyware i jak działa?
Spyware to oprogramowanie szpiegujące działające w tle w sposób niezauważalny dla użytkownika. Ten rodzaj złośliwego programu zbiera informacje o tym, co użytkownik robi przy użyciu sprzętu. Spyware może nie tylko przechwytywać dane (np. hasła, numery kart płatniczych), ale także rejestrować obraz i dźwięk z kamery i mikrofonu wbudowanych w urządzenie. Dane zebrane przez złośliwe oprogramowanie mogą być przesyłane innym osobom bez wiedzy ofiary.
Rodzaje spyware
Oprogramowanie szpiegujące może pozyskiwać różne informacje i dane. Dlatego też można wyróżnić różne rodzaje spyware. Niektóre z nich to:
- Keyloggery – oprogramowanie przechwytujące naciśnięcia klawiszy, mogące służyć m.in. wykradzeniu haseł. Dowiedz się więcej o keyloggerach.
- Adware – oprogramowanie reklamowe, które może wyświetlać niechciane reklamy, a także zbierać dane o użytkowniku (np. historię wyszukiwania) i przekazywać je reklamodawcom.
- Trojany – złośliwe oprogramowanie podszywające się pod standardowy program. Niektóre trojany mogą wykradać dane z zainfekowanego urządzenia.
Jak można paść ofiarą spyware?
Spyware może zostać zainstalowany w systemie jako ukryty składnik oryginalnego oprogramowania lub z zewnątrz, jak typowe złośliwe oprogramowanie – przez reklamy, strony internetowe, pocztę e-mail lub udostępniane linki. Niezależnie od źródła pochodzenia, oprogramowanie szpiegujące jest ukryte przed użytkownikiem. Równie trudno je wykryć jak i określić stopień zagrożenia, jakie niesie ze sobą jego obecność.
Spyware może współdziałać, np. z keyloggerami. Z technicznego punktu widzenia oprogramowanie szpiegujące jest ciekawym rodzajem oprogramowania, dlatego że o jego skuteczności decyduje to ile, jakie i w jaki sposób uda mu się przesłać dane z naszego systemu do odbiorcy tych danych.
Kto używa spyware i jakie są skutki jego działań?
Organizacje przestępcze wykorzystują oprogramowanie szpiegujące typu spyware do gromadzenia informacji, głównie finansowych, takich jak numery rachunków bankowych, dane dostępu do nich, hasła, numery kart płatniczych. Często właścicielami oprogramowania są także reklamodawcy, którzy obserwują swoje ofiary i na podstawie ich zachowań tworzą nowe mechanizmy reklamowe. Chociaż nikt najpewniej nie przyzna się do takich działań, agencje rządowe i wszystkie firmy z nimi powiązane, gromadzą także informacje o użytkownikach internetu – gdy tylko jest taka okazja.
Głównym skutkiem obecności spyware jest nie utrata dostępu do danych (jak ma to często miejsce w przypadku złośliwych wirusów i programów wyłudzających). Jest nią utrata tożsamości, brak poczucia wolności, utrata prywatnych informacji. Te wszystkie dane, które gromadzimy na komputerze, w systemie, które każdego dnia są przez nas wielokrotnie używane, po prostu opuszczają nas i trafiają w ręce osób trzecich. To kolejny dowód na to jak ogromne znaczenie ma używanie oprogramowania antywirusowego, które przez cały czas monitoruje naszą aktywność oraz aktywność każdego oprogramowania, podejrzanego linku, strony WWW, które mogą potencjalnie nam zaszkodzić.
Jak w większości przypadków, np. przy zastosowaniu keyloggerów, podobnie przy oprogramowaniu szpiegującym zdarzają się wyjątki od reguły. Oprogramowanie szpiegujące chociaż ma negatywny wydźwięk, może stanowić część oprogramowania używanego przez korporacje lub firmy powierzające sprzęt swoim pracownikom. W ograniczonym i zwykle w sposób jawny dla pracownika programy te rejestrują jego aktywność celem eliminowania innych problemów, jak kradzież tajemnicy firmowej czy korzystanie z komputera w sposób wykraczający poza to, do czego on został pracownikowi udostępniony. Programy szpiegujące mogą też stanowić część większego systemu, np. kontroli rodzicielskiej.
Jak wykryć i usunąć oprogramowanie szpiegujące na moim komputerze?
Spyware rzadko kiedy występuje jako pojedyncze oprogramowanie. Jeśli dojdzie do tego typu infekcji, najczęściej towarzyszą mu inne programy typu malware. Nie jest to jednak regułą. Możesz na podstawie typowych dla takiego oprogramowania objawów wykryć jego obecność:
- pojawiające się nieoczekiwanie paski narzędzi, nowe wyszukiwarki,
- wyskakujące reklamy, okna powiadomień,
- spowolnienie komputera, systemu, częste ładowanie informacji i danych.
Oprogramowanie typu spyware może być głównym konsumentem zasobów systemowych, zwiększając przy tym obciążenie procesora czy zużycie pamięci RAM, a także ruchu sieciowego.
Większość programów antywirusowych posiada wbudowane rozwiązania do eliminowania działania lub zapobiegania infekcją spyware. Ze względu na ruch sieciowy, jakie takie oprogramowanie wykorzystuje do przesyłania danych, niewątpliwie newralgicznym punktem kontroli powinna być właśnie warstwa bezpieczeństwa sieci, blokująca komunikację programów szpiegujących.
Jak się chronić przed spyware?
Najskuteczniejszą metodą ochrony przed spyware jest oczywiście działanie prewencyjne: zapobieganie ryzyku zainfekowania urządzenia. Pomoże w tym zarówno dobrze działający program antywirusowy, monitorujący system przez cały czas jego aktywności, ale także działania, jakie możemy podjąć sami. Kluczowe będzie tu:
- powstrzymanie się przed uruchamianiem i instalowaniem oprogramowania z nieznanych źródeł,
- kontrola załączników do wiadomości,
- zabezpieczenie newralgicznych danych takich jak hasła i loginy i używanie programów szyfrujących je, np. menadżerów haseł.
Istnieje szereg programów typowo nastawionych na ochronę przed spyware, chociaż zalecamy używanie nowoczesnych programów antywirusowych, które posiadają takie zabezpieczenie jako jedno z wielu narzędzi.
Zabezpiecz się przed spyware antywirusem
Dobry antywirus ochroni urządzenie przed spyware oraz pozostałymi rodzajami złośliwego oprogramowania. Nie zwlekaj z zabezpieczeniem swojego komputera i telefonu. Wybierz odpowiednią ochronę antywirusową:
- Aplikacje antywirusowe dostępne w markecie home.pl
- Aplikacje chroniące Twoje urządzenia mobilne z systemem Android oraz iOS
- Avast Premium Security
- Bitdefender Antyvirus
- ESET NOD 32
- Norton Security Online
